Tôi được thưởng thức ẩm thực Đà Bắc ngay khi đặt chân đến nơi đây sau gần 5 giờ đồng hồ chạy xe. Nắng nóng, bụi bặm, kể cả những mệt mỏi sau một chặng đường dài dường như bay biến hết khi chúng tôi nhìn thấy mâm cơm mà homestay Quang Thọ (homestay chúng tôi ở trong suốt chuyến đi) đã chuẩn bị sẵn tươm tất. Đó là cái cách mà chúng tôi bắt đầu cho hành trình khám phá của mình – trải nghiệm về những món ăn đậm đà của người dân tộc Mường nơi rừng núi Đà Bắc.
Nằm bên bờ con sông Đà nên trong bữa ăn của những người dân khu vực này không thể thiếu cá. Hầu như bữa ăn nào của chúng tôi cũng có cá, tất nhiên, được chế biến theo những công thức khác nhau. Điển hình như mâm cơm đầu tiên của chúng tôi đã có tận…3 món cá: cá hấp, cá nướng và cá om dưa.
Mỗi món cá có một nét đặc trưng riêng. Cá hấp mềm, ăn miếng nào cũng như tan trong miệng. Cá nướng thịt khá chắc và thơm đượm mùi khói. Còn cá om dưa lại có vị đậm đà xen lẫn vị chua nhẹ của dưa. Những món cá tuy chế biến khác nhau nhưng nói chung đều tươi ngon, thơm nức mũi và không bị tanh. Tôi là một đứa không thích ăn hải sản vì sợ vị tanh, nhưng lên Đà Bắc vẫn chén tỳ tỳ 3 bát cơm mỗi bữa, nhờ món cá.
Ngoài cá ra thì trên mâm cơm còn có dưa chuột, nộm hoa chuối, bí luộc, gà luộc và một bát canh mướp thanh thanh. Đặc biệt gà được chọn để chế biến là gà đồi, thịt thơm và chắc chứ không bở như gà công nghiệp. Đồ chấm thì có một đĩa súp chanh, một bát mắm pha sẵn với rất nhiều ớt và không thể thiếu 1 đĩa mắc khén – gia vị đặc biệt của vùng Tây Bắc.
Gắp một miếng cá đặt lên rau xà lách, thêm một ít húng khử mùi tanh và một ít mắc khén, cuối cùng cuộn lại chấm đẫm trong nước mắm đậm đà. Ăn hết trong một lần mà cảm nhận được cả hương vị của sông, của núi rừng đang hòa quyện mà bùng nổ trong miệng. Chính là hương vị thanh khiết và tươi ngon mà thiên nhiên mang lại.
Chúng tôi ăn tối sau khi cùng nhau chèo thuyền kayak ngắm hoàng hôn trên sông Đà xanh biếc.
Bữa tối hôm đấy chú chủ homestay Quang Thọ chuẩn bị cho chúng tôi một con lợn quay. Chúng tôi cứ quây quần bên đống lửa chờ thịt chín, lời ca tiếng đàn bay lên cùng làn khói bếp, vướng vít trên những mái nhà sàn rồi tản vọng khắp rừng núi.
Bữa tối hôm ấy cũng khiến miệng lưỡi tôi hoạt động hết công suất khi có thịt lợn quay, cá rán, đậu đỗ luộc, canh cải, lòng lợn và măng xào mùi tàu thơm nức mũi. Chắc không cần nói nhiều về món cá nữa. Món mà tôi mong chờ nhất chính là thịt lợn quay kia kìa.
Theo như chú chủ homestay nói thì đây là loại lợn Mường nuôi hơn 1 năm, thịt mềm và ngon. Lợn quay cả con, thỉnh thoảng lại được phết lên một lớp gia vị và mật ong cho đậm đà. Chính vì được quay nguyên con nên tuy phần da giòn nhưng thịt lợn quay bên trong vẫn còn giữ được độ ẩm, mọng và cực kỳ mềm.
Măng rừng xào cũng là “kẻ trộm cơm” với vị đắng nhè nhẹ, lại giòn sật sật và thơm nức mùi ngò gai.
Nói chung đây là một bữa ăn cực kỳ thỏa mãn những chiếc bụng đói meo sau một buổi chiều chơi thả ga trên sông Đà.
Bữa sáng của chúng tôi là xôi. Gọi là xôi nhưng thực chất nó được nấu bằng hạt gạo tẻ bình thường thôi. Nhưng điều đặc biệt là người Mường ngâm gạo bằng nước lá gì đó (tôi đã quên không hỏi tên) giống lá kinh giới để nó có màu hồng ngon mắt. Chẳng cần gì nhiều, chỉ cần có thêm chút muối vừng và quả trứng ốp là đủ chắc bụng rồi.
Bữa ăn cuối cùng chúng tôi – cũng là bữa ăn đặc biệt nhất, đáng nhớ nhất – được tổ chức ở ngay trong rừng núi Đà Bắc mà chúng tôi đi trekking.
Cứ men theo suối mà đi, cuối cùng chúng tôi chọn được một bãi đất tốt để có thể nấu nướng và ăn uống ngay bên bờ suối. Bữa ăn cũng đơn giản với gà nướng và cá nướng trong ống nứa, thêm một ít quả nặc nè luộc và (lại) không thể thiếu dưa chuột.
Bữa ăn khá là đơn giản, nhưng lại ngon hơn bất cứ cao lương mỹ vị nào trong những nhà hàng sang trọng. Tôi thích ngây người ra mà ngắm những làn khói mang theo hương vị của rừng núi lại bay tản vào rừng núi. Thích nhìn thịt gà dần chuyển màu vàng óng. Thích cùng mọi người ngồi bên suối tâm tình, cười đùa, tán gẫu về những gì mình vừa được trải nghiệm. Thích vừa ngồi nhâm nhi từng miếng cá tươi rói vừa ngắm nhìn nước suối chảy. Miệng ăn, mắt nhìn, tai nghe – tam quan được tận dụng tối đa trong một bữa ăn.
Quay trở về với cuộc sống nơi đô thị tấp nập, với những ngày có khi chẳng ăn đủ ba bữa, cuối tháng hết tiền lại úp vài ba gói mỳ. Bỗng lại thấy nhớ những bữa cơm Đà Bắc đậm đà hương vị núi rừng và nét văn hóa dân tộc vùng núi Tây Bắc. Một nét ẩm thực độc đáo đến khó quên.
Có thể bạn quan tâm:
Đà Bắc – Cung đường trải nghiệm tìm về một thoáng bình yên
Kinh Nghiệm Phượt Đà Bắc Từ Hà Nội
Phố cổ Đồng Văn – nét văn hóa cổ độc đáo vùng cao