Phố cổ Đồng Văn – nét văn hóa cổ độc đáo vùng cao

Nằm ở thị trấn Đồng Văn, Hà Giang, khu phố cổ nhỏ này đã có lịch sử phát triển về kiến trúc và văn hóa từ hàng trăm năm. Không chỉ mang vẻ đẹp của nền văn hóa dân tộc vùng cao cổ, khu phố cổ thị trấn Đồng Văn còn có những điểm nhấn đặc biệt trong kiến trúc mà người Pháp để lại từ khi chiếm đóng ở nơi đây vào những năm 1880.

Đặc biệt nhất là chợ Đồng Văn. Chợ Đồng Văn được xây bằng đá trong những năm 1920 và gần như vẫn còn giữ được nguyên vẹn đến ngày nay. 

Khu phố cổ không lớn, chỉ vỏn vẹn 40 mái nhà xếp thành hàng nằm lọt thỏm giữa thung lũng với bốn bề núi đá bao bọc xung quanh. Cũng chính vì thế mà bao trùm lên nơi đây là một màu xám rêu cổ kính, trầm mặc.

Nét đẹp cổ kính của khu phố cổ thị trấn Đồng Văn

Phố Đồng Văn được hình thành từ đầu thế kỷ 20, ban sơ chỉ có vài gia đình người Mông, người Tày và người Hoa sinh sống, dần dần có thêm nhiều cư dân địa phương khác tìm đến. Nhìn tổng thể, khu phố cổ mang đậm dấu ấn kiến trúc cổ của người Hoa với những ngôi nhà hai tầng lợp ngói âm dương và những chiếc đèn lồng đỏ cao cao…

Phố cổ ở Đồng Văn hiện lên giống như một bức tranh với nhiều gam màu sắc khác nhau và luôn thay đổi theo những cung bậc thời gian trong ngày.

Buổi sáng khu phố cổ chìm trong sương sớm, le lói tia nắng nhẹ của ngày mới đan xen với màu xám của ngôi nhà và trang phục rực rỡ của người Mông, người Tày. Khi trời đất chuyển sang chiều thì khu phố cổ lại mang vẻ đẹp của sự yên bình.

Đêm đến, sự tĩnh mịch bao trùm, chỉ có ánh đèn lờ mờ đủ soi từ những chiếc đèn lồng treo trước cửa nhà. Trong không gian ấy đôi khi vẳng tiếng kèn môi của chàng trai Mông trong giai điệu gọi bạn tình. Vào đêm cuối tuần, quán lại rộn ràng với những chàng trai, cô gái từ các bản được chủ quán mời về hát những bài dân ca, thể hiện những điệu múa giao duyên…

Kiến trúc của những ngôi nhà nơi phố cổ giữa Cao nguyên đá 

Từ trên cao nhìn xuống, bên ba dãy chợ xếp thành hình chữ U lợp ngói âm dương là hai dãy phố cổ chạy vào chân núi. Một khu dân cư chủ yếu là người Tày với hàng chục ngôi nhà cũ dựng bởi những người thợ ở Tứ Xuyên sang làm thuê và được xem như một phần quan trọng của phố cổ Đồng Văn. Theo tài liệu từ một cuộc hội thảo về phố cổ Đồng Văn thì tại khu vực này còn khoảng trên dưới 40 ngôi nhà cổ có tuổi đời trên dưới 100 năm, cá biệt có những ngôi nhà gần 200 năm được xây dựng từ khoảng năm 1860.

Kiến trúc ở đây phổ biến là nhà hai tầng trình tường, lợp ngói âm dương. Riêng khu vực chợ Đồng Văn, còn có nhiều nhà cổ kiểu ống để tận dụng mặt tiền như phố cổ Hà Nội. Nơi đây rực rỡ nhất là  vào các ngày 14, 15, 16 âm lịch hằng tháng – được gọi là “ba đêm phố cổ”. Vào những ngày đó, các hộ dân trong khu phố cổ đồng loạt treo đèn lồng đỏ. Một số hoạt động như trưng bày thổ cẩm các dân tộc, trình diễn và bán các món ăn truyền thống của các dân tộc cũng được diễn ra tái hiện lại văn hóa lâu đời của người dân tộc vùng cao ở đây.

Đừng quên thưởng thức một cốc cà phê sớm trong không gian đặc biệt tại Đồng Văn

Ở Đồng Văn cổ có một nơi mà người ta nhất định phải ghé qua trải nghiệm một lần. Đó chính là cà phê cổ Đồng Văn. Nó đã trở thành một nét đẹp mang bản sắc riêng mà không thể nhầm lẫn với bất cứ nơi đâu. Vào một buổi sớm, bắt đầu chuyến hành trình của mình bằng việc nhâm nhi tách cà phê tại ở ngôi nhà hàng trăm tuổi chắc hẳn khác so với ở những quán cà phê hiện đại, được trang hoàng tinh tươm nơi thành phố.

Vào những ngày nghỉ cuối tuần, quán nườm nượp khách ra vào. Bên ngoài phố cổ rộn ràng tiếng khèn, câu hát hay trò chơi tập thể của đồng bào nơi đây trong khi người bên trong vừa nhâm nhi cà phê vừa cổ vũ reo hò.

Cà phê phố cổ Đồng Văn Hà Giang nằm trong ngôi nhà cổ trải qua nhiều thăng trầm của dấu ấn thời gian nhưng vẫn còn giữ được gần như nguyên vẹn kiến trúc, giá trị văn hóa. Ngôi nhà có chủ là một đồng bào dân tộc Tày, họ Lương và xưa kia rất có tiếng tăm, thế lực ở cao nguyên đá Đồng Văn.

So với những ngôi nhà khác, ngôi nhà cổ này có diện tích mặt bằng lớn. Kiến trúc của ngôi nhà có những nét tương đồng với dinh thự vua Mèo nổi tiếng. Nhà có nhiều lớp và sân trong, bố trí khép kín do có sự ảnh hưởng từ chính kiến trúc nhà dưới thời triều Thanh, Trung Quốc.

Quán cà phê phố cổ là điểm hẹn của nhiều du khách. Bởi nơi đây có một không gian rất riêng mà không phải ngôi nhà nào của khu phố cổ cũng có được. Đó là vẻ đẹp của sự trầm mặc và vương vấn màu hoài cổ.

Đêm trên cao nguyên đá
Phố cổ mờ trong sương
Em là một hạt sương
Khiến cho lòng lữ khách
Vấn vương mối tơ lòng.

Nếu ai có ý định đến Hà Giang xin hãy ghé qua khu phố cổ Đồng Văn mà cảm nhận vẻ đẹp của những kiến trúc nhà cổ kính, mà nhâm nhi vị cà phê nóng trong không khí trong lành dưới cao nguyên đá ngút ngàn,… Cuộc sống của người dân nơi vùng cao trước nay vẫn giản dị mà thi vị như thế…

---

Có thể bạn quan tâm:

Mùa vàng về trên thung lũng Bắc Sơn

Thu về tìm đến vùng cao nguyên Sìn Hồ ngút ngàn mây

Bình minh Hoàng Su Phì, ôi Việt Nam mình đẹp lắm !